Aangezichtsverlamming
Wat is aangezichtsverlamming?
Bij een aangezichtsverlamming is de aangezichtszenuw (nervus facialis of zevende hersenzenuw) uitgevallen. Meestal gebeurt dat aan 1 kant van het gelaat. Wanneer de zenuw niet meer functioneert, kunnen de spieren van het aangezicht niet meer bewegen en vertonen mensen een scheef gezicht.
Er zijn anatomisch grofweg 5 vertakkingen te onderscheiden bij de aangezichtszenuw. Bij uitval van de voorhoofdstak kan de wenkbrauw niet meer omhoog worden getrokken (geen rimpels in voorhoofd) en hangt die soms laag over het ooglid. Wanneer de oogtak het niet meer doet dan kan het oog niet meer worden gesloten en mist het hoornvlies bescherming. En wanneer de mondtak is uitgevallen dan hangt de mondhoek scheef naar beneden wat het glimlachen onmogelijk maakt, en lastig is met (speeksel weg)slikken en praten.
Oorzaak en ontstaan
Ongeveer de helft van de gevallen van een aangezichtsverlamming ontstaat plots zonder aanwijsbare oorzaak. Patiënten staan als het ware op met een scheef gezicht (of het ontstaat in een paar uren) zonder andere verschijnselen of aanwijsbare oorzaak (dus geen andere verlammingen). Deze aandoening wordt ook de verlamming volgens Bell of ‘Bellse Paralyse’ genoemd. Doorgaans treedt er na een paar weken/maanden spontaan herstel op. In de andere helft van de gevallen moeten we denken aan virale aandoeningen (blaasjes op en rondom oorschelp), ongevallen, steekwonden, schedelbasisbreuk, en moeten tumoren die drukken op de zenuw worden uitgesloten.
Symptomen
In geval van paralyse (uitval) van de aangezichtszenuw hebben mensen last van uitdrogen van het oog (hoornvlies), hangend ooglid en/of wenkbrauw of hangende mond met spraak- slikproblemen als gevolg. Bij een Bellse paralyse treedt doorgaans spontaan herstel op binnen enkele maanden. De vooruitzichten zijn beter wanneer er geen totale verlamming heeft plaatsgevonden. Wanneer er na 3 maanden geen verbetering zichtbaar is dan is de kans groot op restverschijnselen.
Wanneer een aangezichtsverlamming herstelt (zoals vaak het geval is bij Bellse paralyse) dan groeien de zenuwvezels vanuit de hersenstam opnieuw de zenuwschede in. Omdat de nervus facialis zich in de oorspeekselklier vertakt in 5 aparte takken kan het voorkomen dat bepaalde zenuwvezels een verkeerde afslag nemen. Zo kunnen vezels van de mondtak in de oogtak terechtkomen waardoor het oog gaat sluiten wanneer de patiënt de mond aanstuurt. Deze knipogende beweging bij spreken of eten noemen we “meebewegingen” of “synkinesen”. Synkinesen kunnen voorkomen bij het oog (knipogen), de mond (mondhoek wordt opgetrokken in een grijns) en ter hoogte van de hals (huidspier of platysma). Deze zijn moeilijk (zo niet onmogelijk) onder controle te houden. Een gelijkaardig fenomeen zijn de krokodillentranen tijdens het eten. De synkinesen kunnen dermate ernstig zijn dat er sprake is van een “frozen face”. Er is dan wel beweeglijkheid, maar die is verkrampt.
Onze Methodes
Mimetherapie
Doelen in de behandeling
Het doel van de behandeling is de symmetrie in uw gezicht te bevorderen. Tijdens de therapie leren we u de bewegingen van uw gezicht beter onder controle te krijgen. Dit doen we, zodat uw gezicht zo symmetrisch mogelijk beweegt bij eten, drinken, praten of het uitdrukken van bepaalde emoties. Zo leert u om in het dagelijkse leven beter met uw aangezichtsverlamming om te gaan.
Over mimetherapie
Een aangezichtsverlamming kan door verschillende oorzaken ontstaan. Wat de oorzaak bij u is, heeft u besproken met uw behandelend arts.
Het niet goed werken van de spieren in het gezicht wordt aangezichtsverlamming of facialisparese genoemd. In een normale situatie werken de spieren van de linker en rechter gezichtshelft min of meer gelijk. Bij een aangezichtsverlamming is de bewegingsmogelijkheid van een gezichtshelft verminderd of helemaal uitgevallen. Daarnaast kunnen de spieren in het gezicht op een abnormale manier gaan meebewegen.
Deze zogenaamde restverschijnselen ontstaan doordat de aangezichtszenuw, de nervus facialis, niet of slechts gedeeltelijk is hersteld. Omdat u last hebt van een van bovengenoemde verschijnselen, kan uw behandeld arts u verwijzen naar de afdeling Fysiotherapie/Logopedie van het Radboudumc voor de behandelingsmethode ‘revalidatie van de mimiek’, of kortweg ‘mimetherapie’.
Het kan ook zijn dat u van hieruit wordt doorverwezen naar een fysiotherapeut of logopedist bij u in de buurt die in mimetherapie is opgeleid.
CRAFTA
Doelen in de behandeling
Het doel is het vinden van stoornissen (disfunkties) in het nek- hoofd en gezichtsgebied. Indien deze aanwezig zijn stelt de therapeut een behandelplan op.
Na maximaal 6 behandelingen wordt een (tussen)evaluatie gedaan. Samen met de patiënt (of ouders vankinderen) wordt bepaald of de behandeling aanslaat of niet. Eventueel in overleg met huisarts of specialist wordt de behandeling gecontinueerd, gestopt of er vind een verwijzing plaats naar een andere specialist.
Het uiteindelijke doel van de behandeling is vermindering van de pijnklachten of stoornissen in het hoofd- nek- en gezichtgebied. Indien dit niet mogelijk is wordt een programma opgesteld hoe men om moet gaan met de klacht in het dagelijks leven. Samen wordt gezocht naar mogelijkheden hoe men zelf controle kan krijgen op de probleem.
Inhoud van de behandeling
De behandeling bestaat uit manuele technieken in het hoofd, -nek -en gezichtsgebied enerzijds en anderzijds uit een begeleidingsprogramma.
Dit programma krijgt meestal meer vorm na 2-4 behandelingen omdat een gedeelte bepaald wordt door pijntabellen en vragenlijsten die ingevuld worden gedurende de behandelingsperiode.
De inhoud van dit programma kan gericht zijn op beweging tijdens het dagelijks leven, levensstijl veranderingen en/of pijn begeleiding.